تقریبا تمام ایده های عالی از طریق یک فرآیند خلاقانه‌ی مشابهی حاصل میشن و این مقاله چگونگی عملکرد این فرآیند رو شرح می ده. درک این موضوع مهمه چون تفکر خلاقانه یکی از مفیدترین مهارت‌هایی هست که شما میتونین داشته باشین. تقریبا هر مشکلی که در کار و زندگی باهاش مواجه بشین میتونه با راه حل های خلاقانه، تفکر جانبی و ایده های نوآورانه حل بشه.

هرکسی میتونه یاد بگیره با این پنج قدم خلاقیتش رو پرورش بده. این به معنی آسونی خلاق بودن نیست. آشکارسازی نبوغ خلاقانه‌ی شما به جسارت و هزاران تمرین نیاز داره. البته، این آموزش پنج قدمی باید بتونه فرآیند خلاقانه رو تغییر شکل بده و مسیر رو به تفکر نوآورانه رو روشن کنه.

برای توضیح عملکرد این فرآیند، اول با یک داستان کوتاه شروع می کنیم.

یک مشکل نیازمند به راه حلی خلاقانه

در دهه ی ۱۸۷۰ میلادی، روزنامه ها و چاپ گرها با یک مشکل خیلی خاص و خیلی هزینه بری مواجه بودن. عکاسی یک روند جدید و جذابی در اون زمان بود. خواننده‌ها می‌خواستن تصاویر بیشتری ببینن اما کسی نمیدونست چطور میشه عکس ها رو سریع و ارزان چاپ کرد.

برای مثال، اگه یک روزنامه در دهه ۱۸۷۰ میخواست تصویری رو چاپ کنه، باید کارمزدی به یک حکاک می‌داد تا یک کپی از تصویر رو به روی صفحه ی استیلی قلم زنی کنه. این صفحات برای چسبوندن تصویر روی صفحه استفاده میشدن اما بعد از مدتی استفاده می‌شکستن. این فرآیند حکاکی تصویر رو میتونین تصور کنین که چقدر زمان بر و گران قیمت بود.

مردی که راه حلی برای این مشکل اختراع کرد فردریک یوگن ایوز بود. تلاش او منجر به این شد که یک صف‌شکن در حوزه‌ی عکاسی باشه و بیش از ۷۰ مورد اختراع تا آخر دوران حرفه ایش به ثبت رسوند. داستان خلاقیت و نوآوری او که الان درموردش صحبت می کنیم، یک مطالعه‌ی مفید برای درک ۵ قدم کلیدی پرورش خلاقیت محسوب میشه.

فرآیند چاپ توسط فردریک یوگن ایوز با روشی به اسم “چاپ سایه رنگ” با هدف تجزیه ی یک عکس به مجموعه ای از نقاط کوچک توسعه پیدا کرد. عکس شبیه کلکسیونی از نقطه ها در کنار هم دیگه میشه اما اگه از فاصله‌ای عادی دیده بشن، نقاط با هم ترکیب میشن و تصویری از سایه های متغیر خاکستری تشکیل میدن.

تلألویی از بینش

ایوز به عنوان یک کارآموز چاپ کننده از ایتاکا در نیویورک شروع به کار کرد. بعد از دو سال یادگیری چم و خم‌های فرآیند چاپ، شروع به مدیریت یک آزمایشگاه عکاسی در نزدیکی دانشگاه کورنل کرد. او بقیه‌ی سالهای آن دهه را صرف آزمایش روش های جدید عکاسی و یادگیری درمورد دوربین ها، چاپ گرها و لنزها کرد.

در ۱۸۸۱، ایوز تلالویی از بینشی مربوط به یک روش چاپ بهتر داشت. “هنگام کار با دستگاه قالب ساز تصویر در ایتاکا، در مورد مشکل فرآیند سایه رنگ مطالعه داشتم”. ایوز گفته: “یک شب در رخت‌خواب در مورد این مشکل با غباری ذهنی به خواب رفتم و لحظه‌ی بیداری در صبح درست قبل از اینکه چشم‌هام سقف رو ببینه، کل پروسه‌ی عملی شونده و تجهیزات لازم رو دیدم.”

ایوز به سرعت بینشش رو به واقعیت ترجمه کرد و اختراع چاپی خودش رو در ۱۸۸۱ ثبت کرد. بقیه سال‌ها رو صرف بهبود اون کرد و در ۱۸۸۵ تونسته بود فرآیند ساده سازی شده ای که نتایج بهتری هم تحویل می داد کامل کنه. فرآیند ایوز، همونطور که میشه حدس زد هزینه‌ی چاپ عکس ها رو تا ۱۵ برابر کمتر کرد و راهکارش تا ۸۰ سال بعد به عنوان روش استاندارد چاپ باقی موند.

خب، حالا بهتره در مورد درس هایی که از ایوز در مورد فرآیند خلاقیت میتونیم یاد بگیریم، صحبت کنیم.

پنج قدم از فرآیند خلاقیت

در ۱۹۴۰، جیمز وب یانگ مدیر یک آژانس تبلیغاتی راهنمای کوتاهی با عنوان ” تکنیکی برای تولید ایده‌ها” منتشر کرد. در این راهنما، او مفهوم ساده اما عمیقی در مورد تولید ایده های خلاقانه مطرح کرد.

طبق گفته ی یانگ، ایده های نوآورانه وقتی رخ میدن که شما ترکیب‌های جدیدی از عناصر قدیمی رو توسعه داده باشین. به عبارت دیگه تفکر خلاقانه به معنی تولید چیز جدیدی از روی یک لوح خالی نیست بلکه بیشتر یعنی الهام گرفتن از هرچی که الان وجود داره و ترکیب این تکه ها و قطعه ها به شکلی که قبلا انجام نشده باشه.

مهمتر از همه، توانایی تولید ترکیب های جدید روی پاشنه ی توانایی شما در دیدن رابطه های بین مفاهیم می‌چرخه. اگه شما بتونین ربط جدیدی بین دو ایده ی قدیمی ایجاد کنین، شما یه حرکت خلاقانه زدین.

یانگ معتقد بود این فرآینده ارتباط خلاقانه همیشه در پنج مرحله رخ میده.

1. مواد جدید رو جمع کن.

اول، شما یاد می گیرین. در این مرحله تمرکز شما روی یک یادگیری مواد خاص مستقیما مرتبط با کار و دو یادگیری مواد معمول ضمن غرق شدن در گستره ی وسیعی از مفاهیم خواهد بود.

2. به صورت سرتاسری روی موادی که در ذهنته کار کن.

در این مرحله شما با نگاه کردن به واقعیت ها از زوایای مختلف و آزمایش اون ها با تناسب دادن ایده های متنوع با یکدیگر، هرچی رو که یاد گرفتین بازرسی می کنین.

3. از مساله دور شو.

بعد، شما مساله رو به طور کامل خارج از ذهنتون قرار می دین و سراغ انجام کار دیگه ای میرین که براتون جذابه و به شما انرژی میده.

4. اجازه بده ایده ت سراغت بیاد.

یه جایی، اما فقط بعد از متوقف کردن تفکر در مورد مساله، ایده تون به همراه یک تلالویی از چشم انداز و انرژی بازسازی شده دوباره سراغ شما میاد.

5. بر اساس بازخورد ایده‌ت رو شکل بده و بهتر کن.

برای موفقیت آمیز شدن هر ایده ای شما باید اون رو در بیرون آزاد کنین، در معرض انتقاد قرار بدین و در صورت نیاز اون رو تطبیق بدین.

ایده در اجرا

فرآیند اجرا شده خلاقانه توسط فردریک یوگن ایوز یک مثال عملی کاملی از این پنج قدمه.

اول، ایوز مواد جدیدی رو جمع کرد. او دو سال روی کار کردن به عنوان کارآموز چاپ گری وقت گذاشت و بعد چهار سال مدیر آزمایشگاه عکاسی در دانشگاه کورنل بود. این تجربه ها مواد زیادی برای بازی کردن و ساختن ارتباط هایی بین عکاسی و چاپ گری به او داد.

دوم، ایوز شروع به کار ذهنی روی هر چیزی که یاد گرفته بود کرد. در ۱۸۷۸، ایوز تقریبا تمام وقت خودش رو صرف آزمایش روش های جدید می کرد. او به طور پیوسته در حال سر هم بندی و آزمایش راه های مختلفی از کنار هم گذاری ایده ها می کرد.

سوم، ایوز از مساله دوری گرفت. در این مرحله، او قبل از تلالو بینشش برای چند ساعت به خواب رفت. اجازه دادن به اینکه چالش های خلاقانه برای مدت های زمانی زیادی از بررسی خارج باشن میتونه به خوبی جواب بده. صرف نظر از اینکه چه قدر دور میشین، شما لازم هست کاری انجام بدین که درگیرتون می کنه و ذهنتون رو کامل از مساله دور می کنه.

چهارم، ایده ش سراغش اومد. ایوز با راه حلی برای مشکلش که جلوتر از خودش ظاهر شده بود، بیدار شد. به عنوان نظر شخصی میتونم بگم خودم معمولا وقتی که در حال دراز کشیدن برای خواب هستم ایده‌های خلاقانه رو پیدا می کنم. وقتی به مغزم اجازه‌ی توقف فعالیت روزانه رو میدم، راه حل به سادگی ظاهر میشه.

نهایتا، ایوز روی اصلاح ایده ش برای سال ها کار کرد. درواقع، اونقدر ابعاد زیادی از فرآیند رو بهبود داد که اون رو به عنوان اختراع دومی ثبت کرد. این یه نقطه ی بحرانیه و معمولا نادیده گرفته میشه. عاشق نسخه‌ی اولیه از ایده شدن اتفاق آسونیه ولی ایده های بزرگ همیشه تکامل یافته ان.

به طور کلی، خلاق بودن به معنی اولین یا تنها بودن در رسیدن به یک ایده نیست. بیشتر، خلاقیت یعنی ارتباط دادن ایده ها.